Trẻ đánh bạn thường khiến cha mẹ lo lắng, xấu hổ hoặc tức giận. Tuy nhiên, thay vì la mắng hay trừng phạt, những bậc phụ huynh thông minh sẽ nhìn nhận đây là cơ hội để dạy con kiểm soát cảm xúc, rèn kỹ năng ứng xử và phát triển nhân cách. Vậy khi trẻ đánh bạn, cha mẹ nên ứng xử như thế nào để vừa hiệu quả, vừa nuôi dưỡng sự trưởng thành tích cực cho con? Cùng chuyên mục nuôi dạy trẻ tìm hiểu nhé!
Lý do khiến trẻ đánh bạn là gì?
Cũng giống như việc tìm hiểu bầu 32 tuần em bé nặng bao nhiêu khi mang thai đến khi con lớn thì vấn đề khi trẻ đánh bạn cha mẹ nên xử lý sao cũng được quan tâm nhiều. Tuy nhiên để biết được cha mẹ nên làm gì thì cần phải tìm hiểu nguyên nhân
- Một số trẻ đánh bạn do chưa biết cách kiểm soát cảm xúc như tức giận, ghen tị hoặc thất vọng.
- Trong nhiều trường hợp, trẻ bị khiêu khích hoặc cảm thấy bị đe dọa nên phản ứng bằng hành vi bạo lực.
- Ngoài ra, trẻ cũng có thể bắt chước hành vi từ người lớn, phim ảnh hoặc bạn bè xung quanh.
- Một nguyên nhân khác là trẻ chưa được dạy cách giải quyết mâu thuẫn bằng lời nói hoặc hành vi tích cực.
- Đôi khi, việc thiếu sự quan tâm, áp lực tâm lý hay thay đổi môi trường sống cũng khiến trẻ hành xử theo hướng tiêu cực.
Hiểu rõ lý do đằng sau hành vi đánh bạn sẽ giúp cha mẹ có cách giáo dục con phù hợp và hiệu quả hơn.
Vậy cha mẹ nên làm gì khi trẻ đánh bạn?
Giữ bình tĩnh – nền tảng đầu tiên
Khi biết con mình đánh bạn, phản ứng phổ biến của nhiều cha mẹ là nổi giận, mắng mỏ hoặc cảm thấy mất mặt. Tuy nhiên, giữ bình tĩnh là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Một phụ huynh bình tĩnh sẽ giúp đứa trẻ không cảm thấy sợ hãi, mà sẵn sàng hợp tác và chia sẻ.
Cha mẹ hãy hít thở sâu, tạm ngưng phản ứng cảm xúc để chuyển sang tư duy giải quyết vấn đề. Hãy nhớ rằng: hành vi của trẻ là hệ quả của một quá trình học hỏi chưa hoàn thiện, không phải bản chất xấu.
Khi trẻ đánh bạn thì cha mẹ nên lắng nghe – hiểu lý do phía sau hành vi
Mỗi hành vi đều có nguyên nhân. Trẻ có thể đánh bạn vì tức giận, ganh tị, bị khiêu khích hoặc đơn giản là chưa biết cách giải quyết mâu thuẫn. Thay vì quy kết, cha mẹ hãy nhẹ nhàng hỏi:
“Con đã làm gì vậy?”
“Chuyện gì đã xảy ra trước đó?”
“Lúc đó con cảm thấy như thế nào?”
Thông qua trò chuyện, cha mẹ sẽ hiểu rõ hơn lý do khiến trẻ đánh bạn, từ đó có hướng điều chỉnh phù hợp. Đồng thời, việc được lắng nghe sẽ giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng và tin tưởng.
Khi trẻ đánh bạn cha mẹ không bao che, nhưng cũng không gán nhãn “trẻ hư”
Một cách ứng xử khôn ngoan là không chối bỏ hay bao biện hành vi sai của trẻ. Nếu con sai, hãy để con chịu trách nhiệm, nhưng trong không khí tích cực và xây dựng. Đừng gán mác như “con hư quá”, “đánh người là xấu xa” – những từ ngữ này dễ khiến trẻ hình thành cái nhìn tiêu cực về bản thân.
Thay vào đó, cha mẹ nên nói:
“Đánh bạn là hành vi không đúng. Con cần xin lỗi bạn.”
“Bố mẹ không chấp nhận hành vi đánh người, nhưng bố mẹ vẫn luôn yêu thương con và sẽ giúp con sửa sai.”
Dạy trẻ cách xử lý xung đột tích cực
Trẻ em không tự nhiên biết cách giải quyết xung đột. Nếu chỉ cấm đoán mà không dạy cách làm đúng, trẻ sẽ tiếp tục lặp lại lỗi. Cha mẹ thông minh sẽ hướng dẫn trẻ:
- Cách dùng lời nói thay vì nắm đấm để thể hiện cảm xúc.
- Biết nói “tớ đang giận”, “tớ không thích như vậy” thay vì im lặng rồi bộc phát.
- Biết nhờ người lớn can thiệp khi cảm thấy không kiểm soát được tình huống.
Cha mẹ cũng có thể cùng con đóng vai (role-play) những tình huống cụ thể để trẻ thực hành kỹ năng giao tiếp, giải quyết mâu thuẫn.
Khi trẻ đánh bạn cha mẹ nên khuyến khích trẻ chịu trách nhiệm và sửa sai
Một hành động sửa sai nhỏ như xin lỗi bạn, vẽ tặng bạn một bức tranh, hay cùng cha mẹ mang quà xin lỗi cũng giúp trẻ học về trách nhiệm và sự chuộc lỗi. Đây là bài học quan trọng để trẻ biết rằng: khi mắc lỗi, điều cần thiết là nhận lỗi và tìm cách khắc phục.
Tuy nhiên, việc xin lỗi cần đến từ sự tự nguyện và hiểu hậu quả, chứ không phải do ép buộc. Cha mẹ hãy giải thích nhẹ nhàng để trẻ cảm thấy việc xin lỗi là đúng và cần thiết.
Bên cạnh việc tìm hiểu về cách xử lý của cha mẹ khi trẻ đánh bạn thì bạn đọc cũng quan tâm đến việc nuôi dạy trẻ nhất là với trẻ 2 tuổi nên dạy những gì
Theo dõi và khen ngợi sự tiến bộ
Sau khi hướng dẫn, cha mẹ cần quan sát hành vi của trẻ trong thời gian tiếp theo. Nếu trẻ đã biết kiềm chế tốt hơn, cư xử tích cực hơn, hãy dành lời khen cụ thể như:
- “Mẹ rất vui vì hôm nay con không đánh bạn mà biết nói chuyện nhẹ nhàng.”
- “Bố thấy con đã cố gắng kiềm chế, điều đó rất đáng khen.”
Lời khen đúng lúc sẽ tăng sự tự tin và động lực cho trẻ tiếp tục thay đổi tích cực
Việc trẻ đánh bạn sẽ không quá nghiêm trọng nếu cha mẹ hiểu đúng và hướng dẫn phù hợp. Thay vì phạt, hãy coi đây là cơ hội giúp con học kiểm soát bản thân và phát triển nhân cách. Kiên nhẫn, yêu thương và đồng hành là chìa khóa để nuôi dưỡng con trưởng thành, cũng giống như việc chọn thực phẩm phù hợp trong thai kỳ – chẳng hạn như nhiều mẹ băn khoăn bầu ăn được rau cải cúc không, thì câu trả lời là có, nếu ăn đúng cách và điều độ.
